Hoe brandgevaar bij energieopslag een uitdaging vormt onder nieuwe Omgevingswet
De verwachtingen voor de nieuwe Omgevingswet waren hooggespannen. Hoewel het nu opmerkelijk stil is rond de verdere uitwerking van deze wet, gebeurt er veel achter de schermen. Neem bijvoorbeeld de vergunningverlening voor grote batterijen waarin ondernemers voordelig energie kunnen opslaan. Ondanks de voordelen, brengen deze installaties ook aanzienlijke brandrisico’s met zich mee. De Omgevingswet lijkt nog niet volledig toegerust om de complexiteit van deze vergunningen adequaat aan te pakken. Hoe zit dit precies?
Over de Omgevingswet
De Omgevingswet is een nieuwe Nederlandse wet die van kracht is sinds 1 januari 2024. Deze wet bundelt alle regels voor bouwen, milieu, natuur en waterbeheer. Het doel is om procedures eenvoudiger te maken, duurzame ontwikkeling te stimuleren, en burgers meer inspraak te geven bij ruimtelijke plannen.
Om de uitdaging te schetsen, spreken we met Inge Vrauwdeunt en Yorick Dalmeijer. Inge is milieuadviseur bij ODRU en betrokken bij het landelijke verbeterteam van de Omgevingswet. Yorick is vergunningverlener milieu. Beide werken ze dagelijks aan de uitvoering van de wet en de uitdagingen die daarbij komen kijken. Het voorbeeld van energieopslag door bedrijven is hen maar al te bekend.
Energieopslagsystemen
Inge legt uit: “Het aantal bedrijven dat energie wil opslaan met een batterij op eigen terrein neemt toe. Afgelopen jaar alleen al hebben we in ons werkgebied vier vergunningaanvragen behandeld, terwijl dit aantal het jaar daarvoor op nul lag. Een toename in populariteit zien we ook bij andere omgevingsdiensten. Wat dit interessant maakt is dat er voor deze opslagsystemen nog geen algemene normen zijn vastgelegd in de Omgevingswet. Dit ondanks de risico’s die eraan verbonden zijn.”
Energieopslagsystemen (EOS)
Risico op brand
Volgens Inge ligt de uitdaging vooral bij de veiligheidsaspecten van deze vorm van energieopslag: “Dit soort systemen bestaan vaak uit lithium-ionaccu’s met een hoge energiedichtheid. Als er een storing is of wanneer ze beschadigd raken, kunnen ze instabiel worden en snel in brand vliegen. Bij dit type brand kan de ene accu de andere aansteken, wat leidt tot een thermal runaway. Dit soort brand is moeilijk te blussen en vormt een risico voor de omgeving. Helaas staan deze veiligheidsaspecten dus nog niet in de algemene regels van de Omgevingswet.”
Maatwerk via zorgplicht
Volgens deze kamerbrief worden de veiligheidsaspecten in 2025 alsnog in de algemene regels van de Omgevingswet opgenomen. Tot die tijd moeten omgevingsdiensten maatwerk toepassen. Yorick legt uit: “Omdat de aanleg en het gebruik van een EOS niet onder de Omgevingswet vallen, moeten wij elke situatie apart beoordelen. Daarna leggen we vast welke eisen er nodig zijn voor een veilige leefomgeving. Dit doen we via de zogeheten zorgplicht, die wel is opgenomen in de Omgevingswet.”
Wat is de zorgplicht
De zorgplicht is onderdeel van de Omgevingswet en gaat over het voorkomen en beperken van milieuschade. Als iemand weet of had kunnen weten dat zijn activiteiten nadelig zijn voor het milieu, moet die persoon maatregelen nemen om milieuschade te voorkomen of te beperken. In het geval van energieopslagsystemen heeft de zorgplicht betrekking op het risico op brand. Daarom is in dit geval bijvoorbeeld een veiligheidskeuring nodig en een keuring om ze in gebruik te mogen nemen.
Yorick hervat: “Met maatwerk via de zorgplicht kunnen we als omgevingsdienst de veiligheid waarborgen en kan een eigenaar gewoon gebruikmaken van de energieopslagsystemen. Tegelijkertijd is het wel een proces dat veel tijd kost,” zegt Yorick. Daaraan voegt Inge toe dat maatwerk ook rechtszekerheid biedt: “Door de Omgevingswet zijn bedrijven nu zelf verantwoordelijk voor de bescherming van de leefomgeving. Voorheen lag die rol meer bij de overheid. Door maatwerk toe te passen weet een eigenaar toch wat er verwacht wordt.”
